Gündəm, Cəmiyyət, Ölkə, Sosial
31 mart 2022
1090

31 Mart - Azərbaycanlıların soyqırımı

31 Mart - Azərbaycanlıların soyqırımı
Хalqımıza qarşı erməni millətçilərinin törətdiyi soyqırımı siyasətinin tariхi ХVIII əsrin əvvəllərindən başlayır. Həmin dövrdə torpaqlarını Cənubi Qafqaza doğru genişləndirməkdə olan çar Rusiyası ermənilərdən vasitə kimi istifadə edir, Qafqazda erməni milli dövləti yaradacağı vədi ilə onları şirnikləndirirdi. 1724-cü il noyabrın 10-da I Pyotrun adından verilmiş fərmanda ələ keçirilmiş torpaqlarda — Bakıda və başqa yerlərdə ermənilərin məskunlaşdırılması üçün hər cür şərait yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. Ermənilər bu fürsətdən istifadə edərək, öz məkrli siyasətlərini həyata keçirmək, ölkəmizin tarixi ərazisində erməni dövləti qurmaq məqsədi ilə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində soydaşlarımıza qarşı dəhşətli qırğınlar törətmişdilər. Ermənilərin fasilələrlə, lakin düşünülmüş və planlı şəkildə davam edən soyqırımı siyasəti nəticəsində minlərlə günahsız azərbaycanlı vəhşicəsinə qətlə yetirilmiş, evləri yandırılmış, əmlakları qarət olunmuşdur.
Azərbaycanın ərazisində məskunlaşdırılan ermənilər sayca azlıq təşkil etsələr də, öz havadarlarının himayəsi altında inzibatı bölgü yaradılmasına nail olmuşdular. Bununla da azərbaycanlıların öz torpaqlarından qovulması və məhv edilməsi siyasətinin əsası qoyulmuşdur. Uydurma “Böyük Ermənistan” ideyasına həqiqət donu geyindirmək məqsədi ilə erməni tarixi saxtalaşdırılır, Azərbaycanın tarixi isə təhrif olunurdu. Bu süni xülyalardan ruhlanan erməni təcavüzkarları XX əsrdə azərbaycanlılara qarşı daha amansız qanlı aksiyalar həyata keçirirdilər. Bakı şəhərində başlanılan erməni vəhşilikləri Azərbaycanın bütün ərazisinə yayılmışdır. Yüzlərlə yaşayış məntəqəsi dağıdılmış, minlərlə azərbaycanlı vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir.
“Böyük Ermənistan” xülyası ilə yaşayan ermənilərin XX əsrdə azərbaycanlılara qarşı ilk kütləvi qırğını 1905-1907-ci illərə təsadüf edir. Həmin vaxt Bakıda, Naxçıvanda, Zəngəzurda, İrəvanda və digər tarixi Azərbaycan torpaqlarında ermənilər tərəfindən minlərlə azərbaycanlı amansızcasına qətlə yetirilib.
Təkcə 1917-ci ilin dekabrından 1918-ci ilin mart ayına qədər Andranikin rəhbərliyi altında erməni qoşun hissələrinin fəal iştirakı ilə İrəvan qəzasında 32 kənd, Eçmiədzin qəzasında 84 kənd, Nor-Bəyazid qəzasında 7 kənd, ümumiyyətlə, 197 kənd dağıdılmış, sakinlərin bir qismi qətlə yetirilmiş, digər bir qismi isə öz doğma ev-eşiklərindən didərgin düşmüş, əmlakları talan olunmuş, evləri isə yerlə yeksan edilmişdir.
1917-ci il oktyabr çevrilişindən sonra ermənilər öz iddialarını bolşevik bayrağı altında reallaşdırmağa başlamışdılar. 1918-ci ilin martında Stepan Şaumyan Qafqazın fövqəladə komissarı təyin edildi və Bakıya göndərildi. Həmin vaxtdan “Əks-inqilabi ünsürlərlə mübarizə” şüası altında maskalanaraq, daşnak-bolşevik Şaumyanın rəhbərliyi ilə Bakı Kommunası Bakı şəhərini azərbaycanlılardan təmizləmək kimi mənfur bir planı həyata keçirməyə qalxmışdır.
Azərbaycanlıların soyqırımından bəhs ediləndə daha çox 1918-ci ilin martında Bakıda, Şamaхıda, Qubada, Göyçayda, Kürdəmirdə, Salyanda, Lənkəranda və digər bölgələrdə erməni hərbi qüvvələrinin törətdikləri qırğınlardan danışılır.
1918-ci ilin 30 mart - 3 aprel tarixlərində Bakı şəhərində və Bakı quberniyasının müxtəlif bölgələrində, eləcə də Qarabağ, Naxçıvan ,Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Salyan, Zəngəzur və digər ərazilərdə Bakı Soveti qoşunlarının və daşnak erməni silahlı dəstələrinin azərbaycanlılara qarşı soyqırımı nəticəsində rəsmi mənbələrə əsasən on minlərlə soydaşımız məhz etnik və dini mənsubiyyətinə görə qətlə yetirilib, yaşayış məntəqələri, tarixi abidələr, məscid və qəbiristanlıqlar viran edilib.
1918-ci il martın 31-də Bakı şəhərində azərbaycanlıların kütləvi qırğınına başlanılmışdır. Dinc azərbaycanlıların qırğınında Bakı Sovetinin 6 min silahlı əsgəri, eyni zamanda “Daşnaksutyun” partiyasının 4 minlik silahlı dəstəsi iştirak etmişdir. Üç gün davam edən qırğın zamanı erməni silahlıları bolşeviklərin köməyi ilə azərbaycanlıların yaşadıqları məhəllələrə qəflətən basqınlar etmiş, uşaqdan böyüyədək hər kəsi qətlə yetirmişdirlər. Həmin dəhşətli günlərin şahidi olmuş Kulner soyadlı bir alman, 1925-ci ildə Bakı hadisələri barədə yazmışdır: “Ermənilər müsəlman (azərbaycanlı) məhəllələrinə soxularaq hər kəsi öldürür, qılıncla parçalayır, süngü ilə dəlmə-deşik edirlər. Qırğından bir neçə gün sonra bir çuxurdan çıxarılan 87 azərbaycanlının cəsədinin qulaqları və burunları kəsilmiş, qarınları yırtılmış, cinsiyyət orqanları doğranmışdır. Ermənilər uşaqlara acımadıqları kimi, yaşlılara da rəhm etməmişdilər”.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqdan sonra 1918-ci ilin mart hadisələrinin araşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdir. Nazirlər Şurası tərəfindən 1918-ci il iyulun 15-də bu faciənin tədqiqi məqsədi ilə Fövqəladə İstintaq Komissiyası yaradılmışdır.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin yaratdığı Fövqəladə İstintaq Komissiyasının materiallarına əsasən, azərbaycanlılara qarşı soyqırımı keçirən erməni quldurları Şamaxıda 8 minədək dinc sakini öldürmüşdülər. Cavanşir qəzasının 28 kəndi, Cəbrayıl qəzasının 17 kəndi tamamilə əhalisi ilə birgə məhv edilmişdir. Gümrü yaxınlığında əsasən qadınlardan, uşaqlardan və qocalardan ibarət 3 min nəfərlik azərbaycanlı köçü pusquya salınaraq, son nəfərinədək qətlə yetirilmişdir. Erməni silahlı dəstələri Naxçıvan qəzasının bir neçə kəndini yandırmış, Zəngəzur qəzasında 115 azərbaycanlı kəndi məhv edilmiş, 3257 kişi, 2276 qadın və 2196 uşaq öldürülmüşdür. Bütövlükdə Zəngəzur qəzası üzrə 10068 azərbaycanlı öldürülmüş və ya şikəst edilmiş, 50000 azərbaycanlı isə qaçqın düşmüşdür. İrəvan quberniyasının 199 kəndində yaşayan 135 min azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, kəndlər isə yerlə yeksan edilmişdir. Erməni silahlı dəstələri daha sonra Qarabağa yürüş etmiş, 1918-1920-ci illər arasında Qarabağın dağlıq hissəsində 150 kəndi dağıtmış və əhalisini məhv etmişdir.
1919-cu və 1920-ci illərdə martın 31-i Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən ümummilli matəm günü kimi qeyd edilmişdir. Əslində bu, azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilən soyqırımı və bir əsrdən artıq davam edən torpaqlarımızın işğalı proseslərinə tarixdə ilk dəfə siyasi qiymət vermək cəhdi idi.
Ermənilərin xalqımıza qarşı törətdiyi 31 Mart soyqırımı faciəsinin araşdırılması və həqiqətlərin dünyaya yayılması işi Ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanılmışdır. 1998-ci il martın 26-da Heydər Əliyevin imzaladığı və böyük tarixi əhəmiyyət daşıyan “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” Fərmanla 1918-ci il martın 31-i “Azərbaycanlıların soyqırımı günü” elan edilmişdir. Bundan sonra həmin tarixin öyrənilməsi istiqamətində mühüm işlər görülmüş, çoxlu əsərlər yazılmış və əcnəbi dillərə tərcümə olunmuşdur. Son illər bu sahədə aparılmış araşdırmalar sayəsində çoxlu sayda yeni faktlar və sənədlər toplanılıb. Quba şəhərində tapılan kütləvi məzarlıq bu faciənin qanlı epizodlarından biridir. 1918-ci ilin aprel - may aylarında yalnız Quba qəzasında 167 kənd tamamilə məhv edilib. Quba soyqırımı məzarlığı 2007-ci il aprelin 1-də ərazidə torpaq işləri görülərkən aşkar olunub. 2009-cu ildə Nazirlər Kabinetinin sərəncamı ilə “Quba rayonunda kütləvi qətl qurbanlarının xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə dair tədbirlər planı” təsdiq edilib, aşkar olunmuş kütləvi məzarlığın yerləşdiyi ərazidə monumental xatirə kompleksinin ucaldılması və abadlıq işlərinin aparılması qərara alınıb. Ərazidə yaradılmış Quba Soyqırımı Memorial Kompleksinin 2013-cü il sentyabrın 18-də açılışı olub. Aparılan tədqiqat zamanı müəyyən edilib ki, məzarlıqda azərbaycanlılarla bərabər, Qubada yığcam halda yaşayan ləzgi, yəhudi, tat və digər etnik qrupların nümayəndələri də amansızcasına qətlə yetirilərək basdırılıb.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən “1918-ci il azərbaycanlıların soyqırımının 100 illiyi haqqında” 2018-ci il 18 yanvar tarixli 3587 nömrəli Sərəncam imzalanmışdır.

31 Mart - Azərbaycanlıların soyqırımı

Qasımov Cavad Mustafa oğlu
Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi sədrinin müavini
Mlgafz
  • Mlgafz
  • 22 aprel 2023 06:08
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order praziquantel 600 mg pill <a href="https://biltrip.today/">praziquantel cheap</a> cyproheptadine pill
Jjswpy
  • Jjswpy
  • 23 aprel 2023 04:16
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
lisinopril 2.5mg for sale <a href="https://getomezle.com/">oral prilosec 20mg</a> order metoprolol 100mg sale
Csycop
  • Csycop
  • 23 aprel 2023 11:22
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
lyrica 150mg pill <a href="https://adapox.com/">buy dapoxetine tablets</a> priligy 90mg drug
Gcapnk
  • Gcapnk
  • 24 aprel 2023 11:27
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
where to buy methotrexate without a prescription <a href="https://abcfarin.com/">buy warfarin 5mg online cheap</a> reglan 10mg sale
Mvfuzf
  • Mvfuzf
  • 24 aprel 2023 17:09
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
xenical 60mg cheap <a href="https://allopurl.com/">zyloprim 100mg pill</a> order zyloprim 300mg generic
Oezamw
  • Oezamw
  • 25 aprel 2023 21:49
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
hyzaar oral <a href="https://agdecoza.com/">cozaar 50mg pills</a> purchase topamax without prescription
Mitsfh
  • Mitsfh
  • 27 aprel 2023 12:14
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order sumatriptan 25mg online cheap <a href="https://lsumatr.com/">order sumatriptan 25mg generic</a> order avodart generic
Nhiehn
  • Nhiehn
  • 27 aprel 2023 14:43
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy tetracycline without a prescription <a href="https://buytetracln.com/">oral tetracycline 250mg</a> buy ozobax generic
Vunsjj
  • Vunsjj
  • 28 aprel 2023 20:44
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
brand toradol 10mg <a href="https://propranp.com/">buy inderal 10mg generic</a> order inderal pill
Sgqwoq
  • Sgqwoq
  • 29 aprel 2023 01:16
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy zantac 150mg online cheap <a href="https://drmelol.com/">buy mobic 7.5mg pill</a> how to get celecoxib without a prescription
Ayiwpp
  • Ayiwpp
  • 29 aprel 2023 17:37
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy clopidogrel pill <a href="https://aclopip.com/">order clopidogrel 75mg without prescription</a> nizoral 200 mg without prescription
Dvhihe
  • Dvhihe
  • 30 aprel 2023 16:35
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order tamsulosin pills <a href="https://tamxsin.com/">buy tamsulosin 0.4mg generic</a> aldactone 25mg oral
Nipdas
  • Nipdas
  • 1 may 2023 11:52
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy duloxetine 20mg without prescription <a href="https://aduloxet.life/">how to buy duloxetine</a> piracetam us
Rqhobv
  • Rqhobv
  • 2 may 2023 01:59
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order betnovate 20gm creams <a href="https://bitracon.ink/">itraconazole for sale</a> buy sporanox 100mg pill
Javzpp
  • Javzpp
  • 2 may 2023 18:36
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
cheap combivent 100mcg <a href="https://dexamepel.pro/">buy dexamethasone 0,5 mg pill</a> linezolid online buy
Yhjinl
  • Yhjinl
  • 3 may 2023 12:04
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy prometrium 100mg sale <a href="https://olanzp.today/">cheap olanzapine 10mg</a> olanzapine brand
Zoeaqq
  • Zoeaqq
  • 6 may 2023 07:58
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order zocor 10mg pill <a href="https://gsavaonline.com/">over the counter viagra</a> order sildenafil without prescription
Mqnlzg
  • Mqnlzg
  • 7 may 2023 08:28
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order tegretol 400mg without prescription <a href="https://lincn.best/">lincomycin pills</a> lincocin 500 mg pill
Xvpgep
  • Xvpgep
  • 10 may 2023 07:07
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
fluconazole sale <a href="https://cdflucon.com/">buy generic fluconazole</a> how to buy cipro
Zjxiby
  • Zjxiby
  • 10 may 2023 18:04
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy estradiol 1mg for sale <a href="https://proprazin.com/">prazosin for sale</a> buy prazosin 2mg online
Mvjerf
  • Mvjerf
  • 11 may 2023 19:39
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy metronidazole 200mg online <a href="https://abacrsa.com/">buy septra medication</a> cephalexin 250mg uk
Wcuywx
  • Wcuywx
  • 12 may 2023 05:49
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy vermox without prescription <a href="https://tadaop.com/">order generic tadalafil</a> generic tadalafil
Hxixcq
  • Hxixcq
  • 15 may 2023 01:18
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy nolvadex 10mg online <a href="https://gprhirt.com/">buy budesonide without prescription</a> order cefuroxime 250mg generic
Ymekkx
  • Ymekkx
  • 16 may 2023 19:18
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order trimox 250mg pills <a href="https://gettrimprox.com/">trimox price</a> clarithromycin 500mg over the counter
Mpxnay
  • Mpxnay
  • 17 may 2023 08:40
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
how to get careprost without a prescription <a href="https://prorobat.com/">order methocarbamol online</a> generic desyrel
Hpmlls
  • Hpmlls
  • 18 may 2023 07:01
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order catapres 0.1mg online <a href="https://promecliz.com/">purchase meclizine online cheap</a> buy cheap generic spiriva
Nownqh
  • Nownqh
  • 19 may 2023 09:10
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy minocycline paypal <a href="https://minoctop.com/">minocin 50mg uk</a> cost pioglitazone 15mg
Dkwcww
  • Dkwcww
  • 21 may 2023 08:02
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
buy generic accutane 40mg <a href="https://onlinellin.com/">buy amoxil 500mg for sale</a> order generic azithromycin 250mg
Ngypeb
  • Ngypeb
  • 22 may 2023 06:22
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
cialis 5mg tablet <a href="https://plvgronline.com/">sildenafil 100mg oral</a> buy cialis 40mg online
Gcfhcc
  • Gcfhcc
  • 23 may 2023 02:59
  • [reply]Ответить[/reply]
  • [rating-type-3]
  • [rating-plus]+[/rating-plus] {rating} [rating-minus]-[/rating-minus]
  • [/rating-type-3]
order azithromycin 500mg generic <a href="https://omnalpro.com/">omnacortil 20mg over the counter</a> purchase gabapentin without prescription
Geri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 İrəli